Etana (Yakındoğu Mitolojisi)

ETANA, Yakındoğu Mitolojisinde Tufan’dan sonra Sümer kenti Kiş’i yöneten yarı tanrı Babil kralının adı olup, krallar listesinde on üçüncü sırada Maşda oğlu Arwium’un varisi olarak bahsi geçmektedir.

Söylenceye göre Etana fırtına tanrısı Adad için bir kavak ağacının gölgesinin düştüğü yere bir tapınak inşa etmiştir. Bu kavak ağacının üstüne bir kartal yerleşirken, köküne ise bir yılan yuva kurmuştur. Başlangıçta sonsuza dek arkadaş olacağına yemin eden iki hayvanın birbirine zararı olmamışsa da bir gün kartal yılanın yavrularından birisini yemiştir. Kartalın yavrularından birisi bilgece davranarak yaptığı yüzünden babasını uyarmışsa da işe yaramamış, kartal pençeleriyle yuvasını yıktığı yılanın diğer yavrularını da yemeye devam etmiştir. Yavrularının birer birer gittiğini gören yılan güneş tanrı Şamaş’a durumunu anlatmış ve kartalı cezalandırmasını istemiştir. Şamaş yılana ölü bir öküzün cesedini kullanıp kartala tuzak kurmasını düşmanı öküzü yemeye geldiğinde üzerine çullanmasını tavsiye etmiştir. Bilge yavrusunun dinlemeyen kartal yılanın tuzağına düşmüş ve üzerine atlayıp, kanatlarını sıkıca sarıp kaçmasını engelleyen yılanın yeraltındaki yuvasına taşınmıştır. Bu sefer yılanın yuvasında aç ve susuz mahsur kalan kartal tanrı Şamaş’a yakarınca tanrı bu sefer işe insanların karışmasına karar vermiştir. Bir mirasçısı olmadığı için üzülen Kiş kralı Etena rüyasında adalet tanrısı kendisine mirasçı yapmasını sağlayacak özel bir bitkiyi elde edebilmesi için önce “kartala yardım etmesi gerektiğini söyleyen” sesini duymuştur. Dağları aşan kral yılanın deliğini bulmayı başarmış, yuvanın içini doldurarak kuşun yeniden uçmasını sağlamıştır. Kartalın sırtına binen kral kuşla birlikte gökyüzüne yükselmişse de bir süre sonra karayı göremeyince korkmuş ve yere inmek istemiştir. Söylencenin yazılı olduğu tabletler eksik olduğu için öykünün bundan sonrası ve Etena’nın muradına erip eremediği bilinmemektedir.

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016